Even een groet - 91

Geestelijke wapens inzetten

‘Waarom roept de kerk niet op om deze oorlog te beëindigen?’ zo klonk het op een kring over bevrijdingstheologie gisteren in de Houtrustkerk. Bij een lezing waarbij alleen vrouwen aanwezig waren, werd kritisch nagedacht over de heerschappij van de witte man. Ik mocht alle vragen beantwoorden namens mijn geslacht. Bedankt heren!

Bovengenoemde vraag die een van deze vrouwen – een buurtgenoot – stelde, heeft me de halve nacht wakker gehouden. Mijn vrouw roept al maanden iets dergelijks: ‘Waarom zijn er geen demonstraties tegen deze oorlog?’ Het toeval wil dat ik vandaag door een van onze gemeenteleden ben uitgenodigd om mee te gaan naar een nieuwjaarsreceptie van Pax in Utrecht, een vredesorganisatie die is voortgekomen uit Pax Christi en het IKV. Ik had belangstelling voor die bijeenkomst omdat bij deze gelegenheid zal worden gesproken over wat de vredesbeweging aan moet met de oorlog in Oekraïne. Duidelijk is dat er deze week met de levering van Leopard-tanks een nieuwe stap is genomen in de richting van verdere escalatie. Dat mag ontkend worden, maar het lijkt er op dat we steeds verder afdalen richting een regelrechte oorlog van de NAVO tegen Rusland.

De enige wapens die worden gezien als doeltreffend zijn tanks en afweergeschut. Van dat laatste ben ook ik inmiddels een voorstander, omdat het verdedigende wapens zijn. Maar met de levering van Leopard-tanks dreigt de oorlog in een nieuwe fase te belanden die tot verdere escalatie kan leiden. Waarom is dat nodig? Deze oorlog is verschrikkelijk. Niet alleen omdat het zoveel mensenlevens kost, maar ook omdat het is ontaard in een strijd van het goede tegen het kwade. Alle nuances zijn uit het zicht geraakt. Niemand komt op het idee dat deze oorlog heilloos is. Want waar is het einde?

Er moet zo snel mogelijk een wapenstilstand komen, die desnoods eeuwig zal duren als onderhandelingen onmogelijk blijken. Ook de oorlog in Korea uit de jaren vijftig eindigde op die manier: niet met vredesonderhandelingen, maar met een wapenstilstand die voortduurt tot op de dag van vandaag. Nog beter zou het zijn als er in de bezette gebieden een internationale vredesmacht wordt gevestigd die op termijn (als alle gedeporteerde Oekraïeners zijn teruggekeerd) verkiezingen uitschrijft. Laat de mensen zelf beslissen waar ze bij willen horen: bij Oekraïne of Rusland. Het resultaat moet bindend zijn. We lijken te zijn vergeten dat het hier gaat om omstreden gebied. Er was al jaren een burgeroorlog gaande in het oostelijk deel van Oekraïne.

Nee, ik ga niet namens de kerk pleiten voor beëindiging van deze oorlog. Maar ik doe dat wel op persoonlijke titel, als predikant. Elke oorlog moet mede (!) worden gestreden met de ‘geestelijke wapenuitrusting’ van de-escalatie. De-escalatie is wat mij betreft nog steeds de beste vertaling van de vijandsliefde waartoe Christus de mensen oproept. Wapens die de vrede bevorderen: die moeten we leveren. Deze oorlog kan niet gewonnen worden. Laten beide partijen daarom vandaag nog de wapens neerleggen. Om de gemoederen te laten bedaren. Want er vallen teveel doden. En het gevaar van een atoomoorlog is levensgroot.

Dat moest ik even kwijt, want ik kan mezelf niet recht in de spiegel aankijken als ik het niet zeg. Die vrouwelijke buurtgenoot heeft me wakker geschud. En ik zal vandaag ook mijn best doen om Pax wakker te schudden. Als ze niet al wakker zijn.

Met een groet,
Karl van Klaveren