Trump of geen Trump
'Trump of geen Trump: de democratie in de Verenigde Staten is al langer tanende' lees ik in een kop van De Correspondent, gevolgd door een betoog dat aangeeft dat de democratie altijd al gemankeerd is geweest in Amerika. Ze begon immers als een democratie die alleen toegankelijk was voor witte mensen en mannen. Eeuwenlange strijd maakte dat ze open kwam te staan voor vrouwen en zwarten. Aan die emancipatiestrijd wordt nu gemorreld, of liever gezegd: dit onomkeerbaar bevrijdingsproces waarin nu ook gesproken wordt over rechten van de aarde en andere genders dan man en vrouw, gaat velen te snel. Al mag niet worden vergeten dat de globalisering en de overwinning van het liberalisme na de val van de Muur de deur hebben geopend voor een vrijemarktgeloof dat huizen onbetaalbaar heeft gemaakt en sociale voorzieningen heeft geprivatiseerd, met goede maar ook rampzalige gevolgen. De rafelranden van het liberalisme noemde Rutte dat. Het zijn scheuren geworden, die laten zien dat ook het liberalisme een 'groot verhaal' is, dat niet in de sterren geschreven staat, maar door mensen is bedacht. Ja, het populisme en in zichzelf gekeerde verkiezingszeges zoals die van vandaag zijn naar mijn overtuiging het directe gevolg van een verroest systeem, letterlijk: van de Rust Belt. Progressieve sociale politiek is vervreemd van de arbeiders. Als daar niets aan verandert, zal de democratie verder tanen. Democratie is op zich leeg: ze heeft van zichzelf geen inhoud. Ook de rechtsstaat is in absolute zin geen vangrail, want ook die kun je invullen zoals je wilt ― op democratische wijze. Ook Hitler werd democratisch verkozen. Nee, de enige echte vangrail is uiteindelijk 'de tora', het positieve recht. De onbaatzuchtige en universele liefde als onmisbare reflectie van de waarheid, van God zo je wilt. Daaruit vloeien de vrijheid, het recht en de vrede voort die mensen werkelijk een thuis bieden, een leefbare wereld. Een wereld die open is als de letter beth: open naar de toekomst toe ― met oog voor de ander en de lange termijn, en niet kortzichtig en inhalig.
Met een groet,
Karl van Klaveren